کد مطلب:3388 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

چرا ناهنجاريها روز به روز در حال افزايش است؟

پرسشگر محترم! اگر منظور شما از ناهنجاري، مفاسد و آلودگيهاي اخلاقي در جامعه به خصوص در جامعه اسلامي است، بايد توجه داشت كه آيا واقعاً ناهنجاريها در جامعه روز به روز در حال افزايش است؟ پذيرش و تاييد چنين ادعايي بايد به آمارهاي دقيق مستند شود.

در عين حال افزايش و گسترش ناهنجاريهاي از نظر قرآن كريم و روايات اسلامي در هر اجتماع ميتواند ريشه و عوامل مختلفي داشته باشد، از جمله:

1. عدم شناخت انسان از خويش; كسي كه فلسفه و حكمت آفرينش خويشتن را نشناسد و جايگاه و ارزش انسان بودن خود را نداند، و هدف و راه را تشخيص ندهد، به طور طبيعي به دنبال ناهنجاريها رفته و ممكن است بسياري از ناهنجاريها را براي خود به عنوان هنجار تصور كند; خداوند متعال ميفرمايد: و خدا شما را از شكم مادرانتان ـ در حالي كه چيزي نميدانستيد ـ بيرون آورد، و براي شما گوش و چشمها و دلها قرار داد، باشد كه سپاسگزاري كنيد.

حضرت عليميفرمايد: برترين خرد، خودشناسي انسان است. پس، هر كه خود را شناخت خردمند شد و هر كه خود را نشناخت گمراه گشت. و در جايي ديگر ميفرمايد: هر كه خود را نشناخت، از راه نجات دور افتاد و در وادي گمراهي و نادانيها قدم نهاد.(ميزان الحكمه، محمد محمدي ري شهري، ترجمه: حميد رضا شيخي، ج 8، ص 3567، انتشارات مؤسسه دارالحديث.)

2. پيروي از وسوسههاي شياطين و هواهاي نفساني; قرآن كريم ميفرمايد: الشَّيْطَـَنُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَآءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلاً...;(بقره،268) شيطان شما را ]به هنگام انفاق[ وعده فقر و تهيدستي ميدهد و به فحشا ]و زشتيها[ دعوت ميكند; ولي خداوند به شما وعده آمرزش و فزوني ميدهد...

و باز ميفرمايد: اي كساني كه ايمان آوردهايد از گامهاي شيطان پيروي نكنيد، هر كس قدم جاي قدمهاي شيطان بگذارد ]گمراهش ميسازد[ چرا كه او به فحشا و منكر امر ميكند...(نور،21)

خداوند متعال از پيروي كردن هواهاي نفساني نهي كرده و ميفرمايد: ...و از آن كس كه قلبش را از ياد خود غافل ساختهايم و از هوس خود پيروي كرده و ]اساس[ كارش بر زياده روي است اطاعت مكن.(كهف،28)

3. ضعف و سستي ايمان و عقيده; فقر فرهنگي و ضعف عقيده نيز از عوامل افزايش ناهنجاريها در جوامع به خصوص جامعه اسلامي ميباشد; إِنَّ الَّذِينَ لاَيُؤْمِنُونَ بِالاْ ?َخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَـَـلَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ ;(نمل،4) كساني كه به آخرت ايمان ندارند اعمال ]سوء و زشت[ آنها را براي آنان زينت ميدهيم به طوري كه آنها سرگردان شوند. از آيه مذكور بر ميآيد كساني كه به آخرت و وعدههاي الهي ايمان ندارند و يا ايمان آنها ضعيف بوده و به امور معنوي و دستورهاي خداوند مانند: به جا آوردن واجبات، انس با قرآن، دعا و نيايش، توكل، توسل و... كم توجه هستند، در نظر چنين افرادي، ناهنجاري و آلودگي به گناه، هنجار و پاك و زيبا ميشود و آنها پستيها را افتخار و بدبختيها و سيه روزيها را سعادت و پيروزي و غرق شدن در فساد و تباهي را زندگي ايدهآل و خوب ميدانند!

4. مشكلات اقتصادي; پيامبر گراميميفرمايد: كاد الفقر ان يكون كفرا; فقر نزديك است كه خود را به كفر برساند.(الكافي، محمد بن يعقوب كليني;، ج 2، ص 307، دارالكتب الاسلامية، تهران.)

حضرت عليخطاب به فرزندش امام حسنميفرمايد: ...كسي كه قُوت خود را نداشته باشد، خطاهايش بسيار است... فرزندم! هر كس گرفتار فقر شود، به چهار خصلت مبتلا ميگردد: به سستي در يقين، كاستي در خرد، شكنندگي در دين و كمي شرم و حيا در چهره، پس به خدا پناه ميبريم از فقر.(ترجمه ميزان الحكمه، ترجمه حميد رضا شيخي، ج 10، ص 4663، انتشارات مؤسسه دارالحديث.)

5. رفاه اقتصادي و ثروت فراوان; قرآن كريم ميفرمايد: وَ إِذَآ أَرَدْنَآ أَن نُّهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُواْ فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَـَهَا تَدْمِيرًا ;(اسرأ،16) و هنگامي كه بخواهيم شهر و دياري را هلاك كنيم اوامر خود را براي مترفين آنها ]ثروتمندان مست شهوت[ بيان ميداريم، سپس هنگامي كه به مخالفت برخاستند و استحقاق مجازات يافتند آنها را به شدت در هم ميكوبيم.

بنابراين، كثرت ثروت و رفاه اقتصادي ميتواند زمينهساز پيدايش مفاسد و ناهنجاريهاي اجتماعي و اخلاقي شود و در افزايش آنها مؤثر باشد.

6. ترك امر به معروف و نهي از منكر; بايداز ميان شما جمعي دعوت به نيكي كنند و امر به معروف و نهي از منكر نمايند و آنها رستگارانند.(آلعمران،104)

حضرت امام باقر7 ميفرمايد: امر به معروف و نهي از منكر دو فريضة بزرگ الهي است كه ساير واجبات با آنها برپا و اقامه ميشوند و بوسيلة اين دو راهها امن گشته و كسب و كار مردم حلال ميشود، حقوق افراد تأمين ميگردد و در سايه آن زمينها آباد و از دشمنان انتقام گرفته ميشود و در پرتو آن همه كارها روبراه ميگردد.(وسائل الشيعه، شيخ حرّ عاملي، ج 16، ص 119، مؤسسة آلالبيت:، قم.)

7. تهاجم وسيع فرهنگي دشمنان دين به نام توسعه فرهنگي!; دشمنان قرآن و اسلام، همواره با بهرهگيري از پيشرفتهترين ابزار تبليغي و رسانههاي مختلف به رواج و گسترش فساد و ناهنجاريها در ميان جوامع مختلف اقدام ميكنند، تا بدينوسيله به اهداف شوم خود برسند، قرآن كريم با اشاره به نمونهاي از تهاجم فرهنگي فرصتطلبان در امتهاي پيشين ميفرمايد: قَالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَكَ مِن بَعْدِكَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِيُّ ;(طه،85) فرمود: ما قوم تو ]حضرت موسيَ[ را بعد از تو آزمايش كرديم، و سامري آنها را گمراه كرد.(ر.ك: تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 13، ص 267ـ274، دارالكتب الاسلامية، تهران.)

8. سياسي كاري و كوتاهي برخي از مسئولان اجرايي در امر فرهنگ و تضعيف ارزشهاي اسلامي; به طور طبيعي مشغول شدن برخي از مسئولان و مديران بخشي از امور اجرايي و... كشور به خصوص درگيريهاي جناحي، اختلافانگيزي و غفلت آنها نسبت به تهاجم فرهنگي دشمنان و ترويج و گسترش ناهنجاريهاي اجتماعي و اخلاقي و... از عوامل افزايش ناهنجاري در جامعه است.

قرآن كريم، مؤمنان را به همكاري و تعاون در امور خوب و گسترش ارزشهاي ديني و اسلامي تشويق كرده و از همكاري و مشغول شدن بر ناهنجاريها و گناهان نهي فرموده است; ...تَعَاوَنُواْ عَلَي الْبِرِّ وَالتَّقْوَيَ وَلاَتَعَاوَنُواْ عَلَي الاْ ?ًِثْمِ وَالْعُدْوَ َنِ وَاتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ;(مائده،2)... در نيكوكاري و پرهيزكاري با يكديگر همكاري كنيد، و در گناه و تعدي دستيار هم نشويد، و از خدا پروا كنيد كه خدا سخت كيفر است.

و...( براي آگاهي بيشتر ر.ك: تهاجم فرهنگي، آيت اللّه مصباح يزدي، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني; / پاسخ به پرسشها از ديدگاه تشيع و تسنن، دفتر نمايندگي مقام معظم رهبري در امور اهل سنت، ص 25ـ29، انتشارات دفتر نمايندگي مقام معظم رهبري در امور اهل سنت بلوچستان و... )